Η περίοδος που διανύουμε είναι ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά ειδικά στις γεωπολιτικές εξελίξεις, σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Σε σχέση με το Κυπριακό, βρισκόμαστε στην απαρχή της κινητικότητας για την σύγκληση από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ της άτυπης πενταμερούς. Στα ελληνοτουρκικά βρισκόμαστε εν αναμονή της σύγκλησης του 62ου γύρου διερευνητικών επαφών, την ίδια στιγμή που η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις της, ενώ στο τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου θα υπάρξει η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα εξετάσει την στάση της Τουρκίας. Παράλληλα, οι εξελίξεις στην Λιβύη, οι προσπάθειες των φίλια διακείμενων κρατών στην Μεσόγειο και Μέση Ανατολή για ενδυνάμωση των μεταξύ τους σχέσεων και η επαναδραστηριοποίηση των ΗΠΑ σε επίπεδο πολυμέρειας, οριοθετούν τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στην γεωπολιτική και τα οποία πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη στην χάραξη της δικής μας εξωτερικής πολιτικής.
Σε σχέση με το Κυπριακό, ξεκίνησαν οι διεργασίες για την προετοιμασία που αφορά στην πρόθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ να συγκαλέσει άτυπη πενταμερή, ούτως ώστε να διερευνηθεί κατά πόσον υπάρχει κοινό έδαφος μεταξύ των δυο πλευρών που να μπορέσει να αποτελέσει την βάση για ουσιαστικές συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού. Οι δημόσιες αναφορές της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής πλευράς, φυσικά, παρακάμπτουν την συμφωνημένη βάση επίλυσης του προβλήματος, ενώ η Τουρκία και οι αξιωματούχοι της καθημερινά προβαίνουν σε δηλώσεις που ακρωτηριάζουν την πιθανότητα ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Γνωρίζουμε, όμως, ότι η στάση της Τουρκίας δεν είναι τυχαία και ο πρότερος βίος της καταδεικνύει το γεγονός ότι η Τουρκία με τα παιχνίδια της προσπαθεί να θέσει τον εαυτό της σε θέση που να μην μπορεί να της επιρριφθούν ευθύνες για την οποιαδήποτε αποτελμάτωση της διαδικασίας. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους η σωστή προετοιμασία και επίγνωση της στάσης αυτής της Τουρκίας αποτελούν αρχές εκ των ων ουκ άνευ για την στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουμε. Στόχος της δικής μας πλευράς παραμένει φυσικά η διάρρηξη του αδιεξόδου που προκαλεί η στάση της Τουρκίας, ο σεβασμός στο κεκτημένο της διαδικασίας που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια και η εξεύρεση μιας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο Κυπριακό.
Παράλληλα με τα του Κυπριακού, συντρέχουν και τα ζητήματα που αφορούν στα ελληνοτουρκικά, με την Αθήνα να προσκαλεί την Άγκυρα στον επόμενο γύρο των διερευνητικών επαφών, που επανεκκίνησαν μετά από πέντε σχεδόν χρόνια τον προηγούμενο μήνα στην Κωνσταντινούπολη. Θα πρέπει να τονίσουμε το γεγονός ότι και στο προκείμενο θέμα η Τουρκία διαρρηγνύει τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης των διερευνητικών επαφών με τις συνεχείς και συνεχιζόμενες της προκλήσεις ειδικά στο Αιγαίο. Η παράνομη και παράτυπη οδηγία προς ναυτιλλομένους που έχει εκδώσει για την πραγματοποίηση υδρογραφικών ερευνών στην καρδιά του Αιγαίου από το υδρογραφικό σκάφος «Τζεσμέ» αποτελεί την πιο πρόσφατη έμπρακτη απόδειξη της διάθεσης της Τουρκίας να καθίσει στο τραπέζι των επαφών και να συζητήσει καλή τη πίστη.
Σε ένα τρίτο επίπεδο, διαπιστώνουμε, επίσης, τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται με την εκλογή του κ. Μπάιντεν στην Προεδρία των ΗΠΑ. Μετά από τέσσερα χρόνια μονομέρειας από πλευράς της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, οι ΗΠΑ επανέρχονται στα πλαίσια της πολυμέρειας που απαιτεί η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και η επιλειτουργία της διεθνούς κοινότητας στην σύγχρονη εποχή. Η πρώτη διεθνής παρουσία του νέου Προέδρου των ΗΠΑ στο πλαίσιο διαδικτυακής εκδήλωσης που διοργανώθηκε από τη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια είναι χαρακτηριστική της νέας στάσης που θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ. Η χαρακτηριστική επανάληψη της φράσης ότι η Αμερική επέστρεψε δηλώνει την στροφή των ΗΠΑ προς μια εξωστρεφή πολιτική, ενώ τα πρώτα δείγματα γραφής παρουσιάστηκαν με την επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού για τις κλιματικές αλλαγές, που επαναφέρουν τις ΗΠΑ στο διεθνές προσκήνιο. Ο Μπάιντεν θα προσπαθήσει να προσεγγίσει περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ένωση την οποία θεωρεί ως σύμμαχό της στην προσπάθεια ανακοπής της επιρροής της Κίνας στα παγκόσμια τεκταινόμενα, ειδικά στον εμπορικό τομέα αλλά και σε άλλους τομείς, την ίδια ώρα που οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεχίσουν να αντιμετωπίσουν την στάση της Ρωσίας και του Ιράν. Ταυτόχρονα, οι σχέσεις με την Τουρκία αποτελούν πρόκληση για τις ΗΠΑ, σε μια περίοδο όπου εμφανίζεται μια μεταλαϊκιστική πραγματικότητα στις ΗΠΑ. Η Τουρκία αποτελεί επίσης πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και υπάρχουν κράτη – μέλη της Ένωσης που εμφανίζουν απροθυμία ή έχουν αντικρουόμενες προθέσεις σε σχέση με τον ρόλο της Τουρκίας στην περιφερειακή γεωπολιτική τακτική και πραγματικότητα λόγω διάφορων παραγόντων, όπως είναι, για παράδειγμα, το μεταναστευτικό, η μεγάλη τουρκική μειονότητα στο εσωτερικό τους, διμερή οικονομικά και άλλα ζητήματα. Σε αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι θα υπάρξει μια προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου του ΝΑΤΟ, με βασικά στελέχη της νέας Κυβέρνησης των ΗΠΑ να είναι άνθρωποι που πιστεύουν βαθιά στη δυτική συμμαχία και ειδικότερα στο ΝΑΤΟ.
Τα δεδομένα στη γεωπολιτική που αναφέρονται ειδικά στην Κύπρο και στην Ελλάδα ορίζονται πρωτίστως από την εξωστρεφή εξωτερική πολιτική που ακολουθούμε τα τελευταία χρόνια και έχουν οδηγήσει, όπως κατ’ επανάληψη έχουμε τονίσει, στην αναβάθμιση του γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ρόλου που διαδραματίζουν και μπορούν να διαδραματίσουν Ελλάδα και Κύπρος με τα φίλια διακείμενα κράτη της εγγύς και ευρύτερης γεωπολιτικής τους περιφέρειας. Η εξωστρέφεια αυτή αποδεικνύεται ως ένα από τα ισχυρότερα όπλα των χωρών μας και οφείλουμε όχι απλά να την διατηρήσουμε αλλά να την προωθήσουμε έτι περισσότερο.
